15 jaar Internet in Europa

Op 17 november is het precies 15 jaar geleden dat Nederland als eerste land in Europa werd aangesloten op het - toen nog alleen Amerikaanse - Internet. Systeembeheerder Piet Beertema van het Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) in Amsterdam ontving die dag een mailtje dat het CWI als eerste instelling buiten de VS officieel toegang kreeg tot NSFnet, wat in die tijd gelijkstond aan Internet. Later zou dit academische computernetwerk uitgroeien tot het wereldwijde Internet.

Publicatiedatum
12 november 2003

Op 17 november is het precies 15 jaar geleden dat Nederland als eerste land in Europa werd aangesloten op het - toen nog alleen Amerikaanse - Internet. Systeembeheerder Piet Beertema van het Centrum voor Wiskunde en Informatica (CWI) in Amsterdam ontving die dag een mailtje dat het CWI als eerste instelling buiten de VS officieel toegang kreeg tot NSFnet, wat in die tijd gelijkstond aan Internet. Later zou dit academische computernetwerk uitgroeien tot het wereldwijde Internet. Voor die tijd waren er wel enkele Europese links naar de voorloper ervan, ARPAnet, dat nauw gerelateerd was aan het Amerikaanse Ministerie van Defensie en dus besloten. De aansluiting op NSFnet betekende de eerste stap naar het open "internet" voor iedereen, tegenwoordig niet meer weg te denken uit de maatschappij. Het CWI (een NWO-instituut) viert het 15-jarig bestaan van Internet met een informele bijeenkomst.

Internetpionier
Toegang krijgen tot het toenmalige Internet was niet eenvoudig. Pas na lang onderhandelen lukte het Beertema om toestemming uit de Verenigde Staten te krijgen. Dit was onder meer te danken aan de contacten die eerder waren opgebouwd: Beertema was al jaren actief in de netwerkwereld, in die tijd nog een kleine, hechte groep systeembeheerders en -ontwikkelaars. Met name de Amerikaanse Internetpionier Rick Adams was als Beertema's ingang bij NSFnet van groot belang bij die eerste aansluiting.

Digitale toegangspoort
Kort nadat het CWI was aangesloten op het Internet, volgden andere academische en onderzoeksinstellingen in Nederland en de rest van Europa. Commerciƫle bedrijven kregen pas veel later toegang. Particulieren moesten tot 1993 wachten. Dat jubileum kwam eerder dit jaar in het nieuws. Als digitale toegangspoort naar de VS werd het CWI het belangrijkste Europese Internetknooppunt. In 1996 stootte het instituut deze taak af. Onder de naam Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) werd het ondergebracht bij CWI's buurorganisaties op het Sciencepark Amsterdam, Nikhef en SARA Reken- en Netwerkdiensten. Nog altijd is het een van de grootste internetknooppunten ter wereld. Een aanzienlijk deel van het Europese internetverkeer loopt via de routers op het Sciencepark.

Voorloper van Internet
Al voor 1988 speelden het CWI en het Sciencepark Amsterdam een grote rol in de geschiedenis van de Europese netwerken. In 1982 hadden Beertema en zijn collega's Teus Hagen, Jaap Akkermans en Jim McKie een Europees Unix-netwerk (EUnet) opgezet en aangesloten op het Amerikaanse equivalent. Via deze primitieve verbindingen konden eenvoudige e-mails worden verstuurd en nieuwsgroepen worden uitgewisseld. Daarnaast was Beertema vanuit het CWI van 1986 tot 1996 persoonlijk verantwoordelijk voor de uitgifte van alle .nl-domeinnamen. Ook voor de ontwikkeling van het World Wide Web was het Sciencepark belangrijk. Buurinstituut Nikhef lanceerde in 1992 de eerste website in Nederland, tevens een van de eerste in de wereld.

Piet Beertema voor de datacommunicatiekast, juli 2003.
Piet Beertema voor de datacommunicatiekast, juli 2003.