Op 2 november 2016 is het honderd jaar geleden dat de Nederlandse computerpioneer Aad van Wijngaarden (1916-1987) werd geboren. Het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) herdenkt dit met de publicatie van een boek en een expositie over de Nederlandse computergeschiedenis. Het boek ‘Geheugentrommels’ vertelt het verhaal van de vroegste Nederlandse computers. Hieraan gekoppeld is op het CWI een kleine expositie van zeldzame computeronderdelen en een aantal bijzondere objecten uit het boek. Hiermee wil het CWI deze cruciale periode uit de Nederlandse computergeschiedenis opnieuw onder de aandacht van een groter publiek brengen. De expositie is vanaf 4 november op aanvraag te zien op het CWI.
Om Van Wijngaarden en zijn nalatenschap te herdenken en het 70 jarig bestaan van het CWI te markeren, heeft het CWI 2016 uitgeroepen tot het ‘Van Wijngaarden jaar’. Van Wijngaarden stond als hoofd van de rekenafdeling van het Mathematisch Centrum (voorloper van het CWI) aan de wieg van de computer in Nederland en is daarmee van onschatbare waarde geweest voor het CWI en de introductie van de computer in Nederland. Van Wijngaarden legde ook de basis voor alle hedendaagse mainstream programmeertalen en wordt gezien als één van de grondleggers van de informatica in Nederland.
Bouwen aan de eerste computer van Nederland
Computers zijn nu niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. In het boek ‘Geheugentrommels’ beschrijft auteur, computerliefhebber en verzamelaar Erik Verhagen hoe het ooit begon: de ontwikkeling van de eerste computers in Nederland. Op basis van originele documenten en aanvullend beeldmateriaal wordt de technische ontwikkeling van de eerste computersystemen toegelicht. Het is voor het eerst dat deze technische ontwikkeling zo specifiek is uitgewerkt en bovendien zo volledig in beeld is gebracht met veel materiaal dat nog niet eerder is gepubliceerd.
Van Wijngaarden heeft hier als hoofd van het Mathematisch Centrum een groot aandeel in gehad, onder andere door de bouw van een automatische rekenmachine. De machine kwam gereed in 1952 en kreeg de naam ARRA (Automatische Relais Rekenmachine Amsterdam) en was daarmee de eerste Nederlandse computer. De ‘Rekenmeisjes’ die deze machine destijds bedienden, zijn de programmeurs van nu. Met de opvolgers van de ARRA werd gerekend aan het ontwerp van de Fokker Friendship F-27 en de inrichting van nieuwe telefooncentrales voor PTT.
Expositie
Op de expositie zijn onder andere zeldzame, verloren gewaande onderdelen van de ARRA te bezichtigen. Het topstuk van de verzameling is een originele Enigma uit de Tweede Wereldoorlog.
Aanmelden boek en expositie
Het boek ‘Geheugentrommels’ van Erik Verhagen is nu verkrijgbaar voor 19,95. Het boek kan besteld worden via de website.
Het bezoeken van de expositie bij het Centrum Wiskunde & Informatica is mogelijk op afspraak. Neem hiervoor contact op met Danielle Kollerie via kollerie@cwi.nl of 020-592 41 42
