In de astronomie neemt de hoeveelheid meetgegevens explosief toe. Waarnemingen gebeuren steeds vaker geautomatiseerd, telescopen nemen een groter oppervlak aan de hemel waar, en opnamen zijn steeds nauwkeuriger. Om de grote stroom van binnenkomende data te kunnen verwerken, gebeurt ook de data-analyse steeds vaker automatisch.
Dataspex biedt astronomen een efficiënte oplossing voor dataverwerking en -analyse. Terwijl de data binnenstromen, worden ze opgeslagen in een databasesysteem. Dataspex biedt de tools om dit systeem snel te doorzoeken en te analyseren. Wetenschappers kunnen precies aangeven wat ze uit de data willen halen, bijvoorbeeld de nieuw verschenen sterren in de laatste week of alle meetgegevens van lichtbronnen met een bepaalde helderheid, en het systeem biedt binnen korte tijd een antwoord.
Zoektocht naar bronnen van zwaartekrachtsgolven
“Ons eerste project is in samenwerking met onderzoekers van de Radboud Universiteit in Nijmegen”, zegt Dataspex-CEO Bart Scheers. "Zij leiden een internationaal consortium van universiteiten dat onderzoek verricht met de MeerLICHT en BlackGEM telescopen. Wanneer zware objecten zoals neutronensterren op elkaar botsen, rimpelt de ruimtetijd. Zo’n rimpeling, die met de lichtsnelheid door het heelal reist, noemen astronomen een zwaartekrachtsgolf. “Sinds kort kunnen we zwaartekrachtsgolven die ver in het heelal zijn ontstaan op aarde meten. Wanneer dat gebeurt, kijken de sterrenkundigen naar de plek waar de botsing heeft plaatsgevonden, niet alleen op dat moment, maar ook in hun reeds opgeslagen meetgegevens. Kort na een botsing zal het gebied eromheen heel even oplichten. In Nijmegen zoeken ze naar dat korte licht, de optische tegenhanger van de zwaartekrachtsgolf.”
Het onderzoek vergt veel data: omdat het moeilijk is vast te stellen waar de botsing precies heeft plaatsgevonden, moeten de wetenschappers een groot gebied bekijken. Scheers: “Wij, Dataspex, beschouwen de ‘back-end’-systemen van telescopen, we verbinden deze met ons databasesysteem en leveren de tools om snelle analyses te doen. We bieden dus zowel de juiste hardware-configuratie, als slimme software-oplossingen.”
Meer informatie
Dataspex is opgericht door CWI-onderzoekers Bart Scheers en Arjen de Rijke, in samenwerking met CWI-spin-off MonetDB. Dataspex is de vierde spin-off op basis van het door CWI bedachte MonetDB-databasesysteem, na Data Distilleries (1995), Vectorwise (2008), en MonetDB Solutions (2013).
E: bartscheers[at]dataspex.nl, I: www.dataspex.nl
Video over CWI's Database Architectures groep
