Kun je de kenmerken van de kunstenaar van een 280 jaar oud beeld bepalen? Dzemila Sero, voormalig postdoc bij het CWI (nu Migelien Gerritzen Fellow bij het Rijksmuseum) bewees dat dit mogelijk is. Dat deed ze samen met een team van onderzoekers van Centrum Wiskunde & informatica, het Rijksmuseum en Cambridge University. Zij onderzochten de terracotta sculptuur "Study for a Hovering Putto" uit de vaste collectie van het Rijksmuseum, toegeschreven aan Laurent Delvaux (1696 - 1778). Om bewaard gebleven afdrukken op het beeld te verkrijgen, gebruikten de onderzoekers het computertomografieapparaat in het FleX-ray Lab. De resultaten zijn gepubliceerd in Science Advances (open access) in een artikel getiteld "Artist profiling using micro-CT scanning of a Rijksmuseum terracotta sculpture".
Sero en haar collega's ontwikkelden een techniek om bewaard gebleven vingerafdrukken en gereedschapsmarkeringen op het zichtbare oppervlak en aan de binnenkant van het beeld te verkrijgen met behulp van 3D micro Computed Tomography, en methoden om deze indrukken kwantitatief te karakteriseren. Op basis van gecombineerd archeologisch en forensisch onderzoek schatten de auteurs dat de vingerafdrukken van dit specifieke kunstwerk toebehoren aan een volwassen man. In combinatie met technische, stilistische en kunsthistorische informatie zou hun benadering het gemakkelijker kunnen maken om menselijke vingerafdrukken te onderscheiden van gereedschapssporen, vooral wanneer slechts een klein deel daarvan is achtergebleven.
Over het project
Dit onderzoek is gestart toen Dzemila Sero als postdoc werkzaam was bij de Computational Imaging groep van het CWI. In die tijd maakte Sero deel uit van het Impact4Art project (NWO, NICAS), opgezet door Joost Batenburg (projectleider) en Erma Hermens. Later kreeg Sero een Migelien Gerritzen Fellowship bij het Rijksmuseum voor haar project "Imaging patterns on terracotta sculptures". Ze bestudeert patronen die kunstenaars hebben achtergelaten op kunstwerken uit Rijksmuseumcollecties, zoals menselijke afdrukken, penseelstreken en lemmetsporen, met behulp van hoge resolutie 2D- en 3D-beeldvorming en computertomografie.
Op vingerafdrukken gebaseerde herkenningssystemen worden gebruikt voor forensische en biometrische toepassingen. Recentelijk heeft de studie van gedeeltelijke vingerafdrukken op aardewerk van vroegere ambachtslieden steeds meer aandacht getrokken in het cultureel erfgoed. Er is echter een gebrek aan systematisch onderzoek naar 2D en 3D vingerafdrukken op gebakken kleivoorwerpen van bekende auteurs en werkplaatsen in musea en privécollecties. Daarnaast is er weinig computervisie-expertise voor het analyseren van dergelijke patronen. CWI's expertise op het gebied van 3D tomografie wordt gebruikt om de kenmerken van de kunstwerken te onderzoeken.
