CWI start samen met erfgoed- en onderzoeksinstellingen een nieuwe samenwerking rondom kunstmatige intelligentie (AI). In het Cultural AI Lab gaan ze gezamenlijk de mogelijkheden van AI inzetten voor cultureel onderzoek en de techniek bewustmaken van de culturele context.
Schilderijen, manuscripten, foto’s, video’s, krantenartikelen – erfgoedinstellingen hebben een enorme rijkdom aan gedigitaliseerde collecties. Kunstmatige intelligentie (AI) speelt een belangrijke rol in het analyseren en toegankelijk maken van die collecties.
Het CWI, het KNAW Humanities Cluster, de KB, het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, het Rijksmuseum, TNO, de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam bundelen daarom hun krachten in het Cultural AI Lab. Gezamenlijk gaan zij de mogelijkheden van AI inzetten voor cultureel onderzoek en de techniek bewustmaken van de culturele context. De onderzoek binnen het lab hebben als doel AI-technologie meer bewust te maken van culturele contexten en bovendien culturele instellingen te laten aansluiten bij ‘state of the art’ AI-onderzoek in Nederland.
Vijf onderzoeksprojecten
De partijen zullen nauw met elkaar samenwerken om AI-tools te ontwikkelen die toegepast kunnen worden in de culturele erfgoedsector. De komende maanden starten de eerste vijf onderzoeksprojecten, waaronder een onderzoek naar het automatisch opsporen van koloniale terminologie in collectiedata en een onderzoek naar framing in online journalistiek.
Meerdere perspectieven op erfgoed
‘De samenwerking opent ook mogelijkheden om te onderzoeken hoe AI kan helpen om meerdere perspectieven op erfgoed in kaart te brengen’, zegt Laura Hollink, onderzoeker aan het CWI. ‘Ons doel is om in de toekomst AI-systemen te kunnen maken die kunnen omgaan met de rijke, subjectieve, meerstemmige data uit de cultureel erfgoed sector.’
Cultural AI
Het lab slaat een brug tussen culturele erfgoedinstellingen, geesteswetenschappen en informatica. Data en informatie van betrokken erfgoedinstellingen en technische kennis vanuit onderzoeksinstellingen vormen de basis voor het ontwikkelen van AI-tools die recht doen aan de complexiteit van menselijke cultuur en die toegepast kunnen worden binnen de culturele erfgoedsector in Nederland. Alle onderzoeken binnen het lab hebben hierop betrekking.
De huidige en toekomstige onderzoeken binnen het Cultural AI-initiatief worden verdeeld over de betrokken instellingen. De promovendi en postdocs zullen in de eerste instantie vier jaar aan een onderzoek werken binnen de betrokken erfgoedinstellingen.
Het Cultural AI Lab gaat van start met vijf onderzoeksprojecten:
<u>AI:CULT Culturally Aware</u>
Geautomatiseerde analyse en verrijking van objectbeschrijvingen in museumcollecties met behulp van AI. Het doel is om op een transparante en inclusieve manier Artificial Intelligence binnen het culturele erfgoed in te zetten waarbij de gebruiker de controle behoudt en gemaakte wijzigingen geïnspireerd op AI onderzoek inzichtelijk worden gemaakt.
KNAW Meertens Institute, CWI, KNAW Humanities Cluster, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en KB. Gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek.
<u>SABIO – the SociAl Bias Observatory</u>
Geautomatiseerde analyse van collectiebeschrijvingen in museumcollecties om zo koloniale terminologie op te sporen. Dit onderzoek brengt de culturele bias in collecties in kaart en actualiseert de informatie zonder daarbij de bestaande collectiedata te overschrijven.
KNAW Humanities Cluster, Museum voor Wereldculturen, Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid en KB. Gefinancierd door Netwerk Digitaal Erfgoed
Better Informing Citizens about Current Debates
Geautomatiseerde analyses van hedendaagse debatten in de pers met als doel een tool te ontwikkelen die het mogelijk maakt om de kwaliteit van online debatten te evalueren en te verbeteren.
KNAW Humanities Cluster en Tilburg University
RE-FRAME
Analyse van de context en framing in online journalistiek. In RE-FRAME onderzoeken we het hergebruik van bronnen en de rol die deze spelen in de constructie van audiovisuele journalistieke vertellingen door middel van inhoudsanalyse en (action-based) productie-analyse. We onderzoeken hoe nieuwe technologieën, zoals o.a. Automatic Speech Recognition en Computer Vision, die vervat zijn in de CLARIAH Media Suite, een rol kunnen spelen in het vinden en interpreteren van inhoud en in de journalistieke praktijk.
Universiteit Utrecht en Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
Researcher in Residence Programma Cultural AI
Externe onderzoekers kunnen met de data van de KB, de nationale bibliotheek van Nederland, onderzoeken voorstellen rond de thema’s van het Cultural AI Lab. De geselecteerde onderzoekers krijgen een vergoeding en kunnen gebruik maken van de faciliteiten van de KB tijdens hun onderzoek. In 2021 werkt de KB samen met onderzoeker Simon Kemper (Universiteit Leiden) aan een project rond het lokaliseren van entiteiten (personen, plaatsen en organisaties) in de meertalige koloniale gedigitaliseerde kranten met behulp van verschillende AI-taalmodellen.
